Waarom jezelf schuldig voelen soms makkelijker is

Een prachtig gedicht heeft ze geschreven over haar verlangen en gemis. Twee keer zelfs, een op een zelfgemaakte tekening en een uitgeschreven in haar boekje. Op dag 3 van de masterclass persoonlijk leiderschap wilde ze het nu toch echt voorlezen. Ze staat voorwaarts op om het te halen. Ze heeft er zoveel moeite in gestoken.

De afgelopen dagen was er een zoekende en gelaten houding afgewisseld met veel intrinsieke motivatie. Ze danste met volle kracht. Een vreugdevol bewegen over de dansvloer waar ze zich vrij danste. Van verdriet en boosheid naar volop vreugde. Het leven liet zich in volle teugen zien. Alles was er. Dag 3 is er een van volop verantwoordelijkheid nemen waarvoor je kwam naar deze persoonlijk leiderschap training. Dit betekent dat je mag gaan staan voor wat er is en niet is. En je ook mag gaan staan voor jezelf.  Bij deze mooie vrouw ging het over slachtoffer en daderschap. Wat ik daarmee wil zeggen is dat je mag nemen wat er niet goed is gegaan en voelen waar het je pijn doet. Het aannemen was te groot. En telkens stapte ze uit contact. Mocht ik haar niet echt zien. Misschien mocht ze zichzelf ook wel niet zien. Want dan zouden we zien wat ze niet hardop uitsprak. Dat ze het gevoel had het niet goed te hebben gedaan als moeder.

Haar gedicht was er een uit een boekje. Alsof ze de masterclass tot op detail had gevolgd en uitgeschreven. En toch kon ze het niet aannemen in haar hart. In woorden wel maar in heel haar houding en intonatie niet. Ze bleef weg waar het echt over ging. Haar lijf verraadde haar diepste scheuren en weemoed. Verlangen naar vergiffenis. We zaten in een kring waar we aan het zingen waren met elkaar. Tijdens de Persoonlijk Leiderschap training kwam Simon. Simon is een vorige deelnemer uit de jaaropleiding Professioneel Communiceren vanuit hoofd, hart en lijf. En op de laatste dag zong hij voor ons. En nu is hij hier, want hij raakt met zijn puurheid en het vertellen van een verhaal door middel van zijn muziek. En als ze aan de beurt is pakt ze het gedicht, gaat voor de kring staan en begint het voor te lezen.

Het is kwetsbaar geschreven en ik luister naar elk woord. Maar vanaf woord 1 voel ik dat ze het niet echt aanneemt ook al klinkt het nog ze mooi en fragiel. Ze vertelt alsof ze verhaalt op een begrafenis. In een rust en treurnis. Haar kin omlaag, haar lijf klein. En wij zijn de genodigden op deze begrafenis. “Wat zal ik doen”, vraag ik mijzelf af. “Ze heeft er zoveel aandacht aangegeven, kan ik wel inbreken?”, denk ik.  Ik adem diep in en vraag mij af of ik haar ermee help om niet in te breken. En het antwoord is nee. Ze maakt nog dezelfde beweging als dat ze binnenkwam. Liefdevol breek ik haar in. En vraag of ze op een begrafenis is. Ze kijkt bedroefd op. Iedereen weet en vertrouwt erop dat ik met een warme intentie begeleid. Dus ook hier zie ik de andere deelnemers vol verwachting en vertrouwen kijken wat er gaat gebeuren. “Het is een prachtig gedicht”, zeg ik, “zoveel aandacht heb je er aan gegeven en het lijkt ook alsof we in diepe treurnis zijn”. “Terwijl het volgens mij tijd is om te gaan staan voor wat er is”. “Waar ben je in je gedicht?”, vraag ik haar. "Hier", wijst ze aan. Nog twee zinnen verwijderd van het einde. Even denk ik,  "he wat jammer", het is al bijna klaar.

“Ik wil je vragen”, zeg ik haar, “of je de laatste twee zinnen diep wil inademen”. “En niet alleen de laatste twee zinnen maar het hele gedicht, het hele verhaal”. “Het verlies en gemis”. “Maar ook het slachtoffer van het verhaal en dader zijn om verantwoordelijkheid te nemen voor alles”. Er verschijnen tranen in haar ogen. Telkens begint ze opnieuw en zeg ik "stop maar". Even weet ze het niet meer. Ze lacht en huilt. “Poeh toch wel fijn dat het nog maar twee zinnen zijn”, grap ik naar haar en de groep, “stel je voor als het nog het hele gedicht was, dan zouden we hier nog wel even staan”. Tegelijkertijd hou ik haar liefdevol vast. Met humor en compassie als combinatie neem ik de groep mee in het weer even kunnen ademen. Neem ik deze mooie vrouw mee in het luchtiger laten zijn, voor een nieuw perspectief op het inademen van haar gedicht, van haar leven.

En dan ga ik voor haar staan om met mijn ademhaling haar ademhaling te begeleiden in elk genomen en gesproken woord. Om deze diep in te ademen. Om terug in het lijf te komen. Om te blijven en niet te vertrekken wat ze de afgelopen drie dagen zo goed kon. Weg uit het contact. Met de ander maar juist ook met zichzelf. Dat was te groots, te pijnlijk. In de ogen van de ander jezelf terug te zien. Maar het is tijd. Om niet meer voorbij te gaan, maar te leren blijven, om te leren zijn met alles wat er is. Wanneer ik haar bij mij laat blijven laat ik haar blijven in het hier en nu. Want enkel en alleen vanuit het hier en nu kan ze een nieuwe beweging leren maken. Hap voor hap spreekt ze haar woorden uit, haar woorden slaan om haar hart. Het is super spannend om niet meer weg te kijken. Maar om te gaan staan zonder schuld of schaamte. Het leven vol in te ademen hoe het zich heeft aangediend, gaan staan voor het mens zijn. Ze sluit af met “en ik zo is het, ik ben dader en slachtoffer in mijn eigen verhaal en ik neem het allemaal”. De tranen stromen en de opluchting komt daarna. Wat een opluchting om niet meer te hoeven dragen. Om niet meer schuldig te zijn, schaamte te dragen en je te laten vergiftigen van binnen. Maar om aanwezig te zijn. Even later danst ze de ruimte rond. Nog even uitbundig maar wel in contact. Ze is aangekomen…

Wat is persoonlijk leiderschap?

Persoonlijk Leiderschap is leren plek innemen in je leven. Verantwoordelijkheid nemen voor jouw leven, het leven van ooit en nu. En de dingen die je wilt doen of niet meer wilt doen. Er zijn verschillende wegen die naar Rome leiden, in dit verhaal naar bevrijding van schuld en schaamte. Jezelf schuldig voelen is er een van zelfpijniging. En die kan zo groot zijn dat je niet meer met liefde naar jezelf hoeft te kijken. Dat vraagt soms meer moed. Zelfliefde is het sleutelwoord samen met leren om dader en slachtoffer tegelijkertijd te zijn. Want in het nemen van wat er is, is er geen escape meer. Daarmee haal je boosheid, verdriet, bang en uiteindelijk ook blij binnen. En alle emoties die daar aan zijn gekoppeld. Maar mogen deze er zijn of zit er ergens ook een oordeel op? Durf je ze binnen te laten komen. Want als je dat zou doen kun je niet meer in de “slachtofferrol” blijven zitten maar moet je ook aankijken wat er is. Zonder daar een vorm aan te geven van schuld of onschuld.

Het blijven hangen in verdriet of boosheid werkt tegenovergesteld. Het is een escape. Want daar blijven hangen geeft je de mogelijkheid om bijvoorbeeld het verdriet of gemis niet te voelen en uiteindelijk dus ook geen stappen te hoeven zetten vanuit het verlangen. Je hebt dus leren bang, boos of verdrietig te zijn, als je niet dat kunt aankijken wat recht voor je staat. En bij dat gevoel te leren blijven zonder er direct iets mee te hoeven. Maar er eerst in te berusten. Als je kunt blijven kun je voelen wat je nodig hebt. Om uit de onschuld te komen van het niet verkeerd doen, als oordeel op jezelf. Of in de ogen van de ander, die ooit een oordeel had. Jezelf liefhebben geeft persoonlijk leiderschap betekenis. Het is de basis van het bestaan, van kunnen Zijn. Buiten het ego om terug naar het hart. Waar liefde huist en de opening is naar nieuwe keuzes en mogelijkheden. Durf maar te luisteren en geef jezelf de ruimte om je innerlijk vrij te voelen.