Waarom niet voelen makkelijker is dan je verdriet toelaten

Sprankelend en nieuwsgierig opent ze de deur van haar prachtige nieuwe woning. Het is 32 graden buiten en te warm om een wandeling te maken. Daarom treffen we elkaar vandaag bij haar thuis. Al snel blijkt waarom het lot ons een handje helpt. Ik wandel graag tijdens coaching en soms spreken we ook af in de coachruimte. Maar dit keer moest ik hier zijn, anders had ik het belangrijkste misschien wel gemist. Al snel voel ik mij thuis in haar mooi ingerichte huis. Zorgvuldig is nieuw met antiek afgewisseld. Antiek die haar familieverhaal fluistert. Op een van de oude kastjes staat een foto van haar vader en op een ander plekje staat een foto van haar moeder. De foto’s staan uit elkaar. Haar ouders heeft ze jong verloren, en deze foto’s vertellen een verhaal, haar verhaal. Deze foto’s als metafoor over wat er wel en niet mag zijn in haar leven, zonder dat ze er zelf bewust van was.

We beginnen aan tafel, en ik vraag haar naar de foto’s. Al snel pakt ze met veel liefde, aandacht en in alle rust de foto van haar moeder erbij.  Liefdevol kijkt ze de foto aan en raakt ze het lijstje met haar handen vol verlangen en gemis aan. Alsof ze haar moeder streelt. De foto van haar vader pakt ze daarna, en deze houdt ze wat verder van haar vandaan. Ze belde mij kort geleden op met een vraag over rouw. Het landschap van ooit en nu. Met de grote vraag, wat wil ik met mijn leven? Ze vertelde hoe intens verdrietig ze kan zijn om het verlies van haar moeder. Ook nu aan tafel borrelt het verdriet direct op wanneer ze vertelt over het verlies van haar moeder. Haar vader is al wat langer geleden overleden en ze besluit dan ook om de foto weer terug te zetten op de plek waar die stond.

Ik voel dat haar verlangen ligt bij het spreken over haar moeder, en toch trekt alles in mij naar haar vader toe. Er staan twee foto’s van haar vader. Eén foto samen met haar vader en één foto die uit een oude reclame van Malboro lijkt te komen. ‘Een stoere knappe man’, zeg ik. ‘Ja he’, ‘daar was hij nog heel knap, maar zo ken ik hem niet’, zegt ze. ‘Hoe ken je hem dan wel?’, vraag ik.  ‘En is het ok om de foto er weer bij te pakken?’ Verbaasd kijkt ze mij even aan, ‘ik dacht dat we het over mijn moeder zouden hebben’, maar pakt dan toch de foto erbij. ‘Wat zie je op deze foto?’, vraag ik haar. ‘Een man die hier nog gelukkig was’, zegt ze. Tranen vullen haar ogen. ‘Mooi hoe je over hem spreekt, en dat het je mag raken, ik hoor een groot verlangen en ergens mag hij er ook niet zijn, klopt dat?’, vraag ik.

‘Ja dat klopt, ik weet niet goed wat ik er mee moet’, zegt ze.

‘Ik zie hem als een man die niet goed wist hoe het leven zat, hij was manisch depressief’. ‘Hoe was dat voor jou als kind?’, vraag ik haar.  ‘Dat weet ik eigenlijk niet’, zegt ze zoekend. ‘En hoe is het nu voor jou om zelf niet helemaal te weten hoe het leven zit?’, vraag ik haar. ‘Dat vind ik heel moeilijk’, zegt ze. ‘Dan hebben jullie dus ook iets gemeen’, knipoog ik haar toe. Ik zie aan haar gezicht dat dat een stap te ver is. ‘In ieder geval de verwarring rondom het niet weten’, lach ik haar toe.

‘Hij was er niet of mocht er niet zijn’. ‘Mijn zus en ik gingen er anders mee om’. ‘Ik boos en zij verdrietig’, zegt ze. ‘Was je echt boos?’ , vraag ik haar. ‘Eigenlijk was ik heel verdrietig maar dat wilde ik niet voelen’. ‘Dus zat ik liever boven op mijn kamer, alleen’. ‘Het lijkt voor je dan makkelijker om weg te gaan dan te blijven?’, vraag ik haar. ‘Ja dat denk ik wel’, zegt ze. ‘Waar is het zo moeilijk blijven?’ vraag ik haar? ‘Bij de leegte, het verdriet en ook bij het gemis’. ‘Ik miste hem, ik miste een vader die er altijd was’, zegt ze.

Samen praten we nog even verder over hoe het ooit was en hoe ze het ook zo graag anders had gezien.

‘Mooi hoe we tijdens dit gesprek telkens weer komen op het er niet mogen zijn’, zeg ik. ‘En hoe je in het niet weten ook de controle weer probeert terug te vinden, door weg te gaan waar het echt raakt, waar het pijn doet’, zeg ik. ‘Daaraan gekoppeld stel je voor jezelf en anderen zoveel voorwaarden en verwachtingen’, zeg ik. ‘Wat brengen jou deze voorwaarden?’ ‘Rust, denk ik’. Ik adem diep in en laat haar woorden tot mij komen. Dan zeg ik, ‘Voor even, telkens voor even’. ‘Waar voel je die onrust en ogenschijnlijke rust in jou?’, vraag ik haar? En ze brengt haar handen naar lichaam toe en haalt ze ook net zo snel weer terug. ‘Dat vind ik spannend’, zegt ze.

‘Zullen we eens kijken hoe het voelt om te kunnen blijven’, vraag ik haar? ‘Ja dat is een goed idee’, zegt ze. Als ze gaat liggen, vraag ik haar de foto vast te houden van haar vader. ‘Kun je contact maken met dat deel in jou wat je vader vertegenwoordigd?’ ‘En leg je hand daar eens op’. ‘Adem er dan naartoe en probeer dan te blijven, al is het maar voor even’. Haar handen legt ze op haar buik en hart. Eerst komen de tranen, dan ontstaat er langzaam rust. ‘En het deel van je moeder, kun je daar je andere hand op leggen?’ En voel dan hoe het is om daar te blijven’. Voor een moment verstrijkt de tijd. Als het tijd is vraag ik haar om op haar eigen manier haar vader en moeder te verbinden.  Ze legt dan beiden handen op haar hart. En ze blijft, haar hart, haar ontspannen gezicht, haar ademhaling. Ze blijft, ze voelt, beleeft, en in rust keert ze terug en pakt de foto’s erbij en laat ze niet meer los. ‘Er lijkt ruimte voor nieuwsgierigheid, klopt dat?’, vraag ik haar. ‘Ja dat klopt’, en ze lacht, ze lacht naar haar vader.

Ik vraag haar aan het einde van de sessie om de foto van haar moeder en vader voor de aankomende tijd samen te laten staan. Zodat beide delen in haar, haar vader en moeder er mogen zijn. Zodat zij er helemaal mag zijn.

Een paar weken later maken we samen een wandeling. Het valt mij op dat ze straalt en dat ze in de zinnen over haar ouders in de ZE vorm praat. Niet meer apart maar samen. Ze vertelt me dat de foto nog steeds van haar vader in hetzelfde lijstje als van haar moeder staat. Ze zegt, ‘ ik besef me steeds meer dat dit MIJN verhaal is’. Het verwarmt me, ze is thuiskomen, in haar gezin en bij zichzelf.

En dan vertelt ze dat ze ook zo zoek is naar mensen die haar verhaal echt snappen. ‘Niemand zal het ooit echt snappen tenzij je het zelfde hebt meegemaakt’. ‘Ze begrijpen mij niet echt’,  zegt ze. ‘Ik denk dat je daar wel een beetje gelijk in hebt’,  zeg ik. ‘En tegelijkertijd, in hoeverre geef je jezelf helemaal?’,  vraag ik haar? ‘Want wat jij niet te geven hebt kan de ander niet nemen’. ‘Nou dat weet ik eigenlijk niet’,  zegt ze. ‘Ik vind het alleen zo fijn als ze echt weten door te vragen in plaats van dat ze mij advies geven’. ‘Ah’, zeg ik, ‘dus je wilt dat ze je en heel goed begrijpen maar dat ze het ook wel onder jouw voorwaarden doen, een hele klus lijkt mij’,  zeg ik haar. ‘Het heeft wel iets weg van jouw relaties en de relatie met je vader’. ‘Ook zij moeten aan bepaalde voorwaarden voldoen om jou echt te mogen zien’, zeg ik haar. ‘Of nog wat zwaarder gewogen, om er te mogen zijn, precies zoals ze zijn’.

Ondeugend lacht ze mij toe, ‘daar zit wel wat in’. ‘En dit te beseffen geeft ook ademruimte’, zegt ze.

Samen belanden we op een bankje aan het water. ‘Hoe zit het dan met relaties?’, vraag ik haar . ‘Je vertelde mij dat relaties moeizaam verlopen’. ‘Ja dat klopt’, zegt ze. ‘Ze geven mij niet het gevoel dat ik er helemaal mag zijn’, zegt ze. ‘Wanneer is het genoeg voor een hart die niet vervuld kan worden, omdat dit hart telkens weer de reis terug maakt naar haar vader?”, vraag ik haar. “Iets wat je vader je niet kon geven, zoek je nu bij de ander’. ‘Wat heb jij jezelf eerst te geven, zodat je het niet op hoeft te halen in de relatie?’, vraag ik haar. ‘Rust’, zegt ze. ‘Is dat alles?’ vraag ik haar ondeugend. ‘Of zou het ook iets met vertrouwen te maken kunnen hebben?’

‘Eigenlijk is het niet te doen voor die mannen’, zeg ik haar plagend om te voldoen aan jouw voorwaarden. ‘Want het grootste voorbeeld, die alle mannen voorgaat, is jouw vader’. ‘En die had je al vrij vroeg afgeschreven’. ‘Hij mocht niet zijn wie hij was, en kon jou niet geven wat je nodig had’, zeg ik haar. ‘Pas als deze voorbeeldman er helemaal mag zijn mogen ook de mannen na hem, zijn wie ze zijn, zonder voorwaarden’, zeg ik haar.

‘Eigenlijk is het wel pittig voor die mannen he’, zegt ze met een ondeugende glimlach terug.

Een paar weken later belt ze onze afspraak af. Het gaat goed, er is zelfs een nieuwe liefde in het spel en de open gesprekken met haar zus doen haar goed. Ze vertelt me dat het nog spannend is om deze man wat dichter bij te laten komen, maar door het te benoemen het eigenlijk best wel heel goed gaat. Er verschijnt een glimlach op mijn gezicht en mijn hart verwarmd zich. De mooiste weg is je eigen weg, waarin je zelf mag voorgaan. En dat doet ze, ze gaat voor in haar eigen verhaal, haar pad, haar lot. Later zien we elkaar weer….

In het niet weten kunnen blijven geeft je de ruimte in je hart om te kunnen voelen wat er nodig is. Nodig om thuis te komen in je eigen verhaal en te kunnen blijven bij wie je in ware essentie bent. Pas als je thuis mag komen op de plek die jou gegeven is in dit leven bewandel je jouw pad zonder van de stroom af te wijken. Je laat als het ware de stroom van het leven door je heen lopen, in plaats van tegen de stroom in te zwemmen.

Maar dat is niet altijd makkelijk, zeker niet als jonge vrouw, om beide ouders zo jong te verliezen,  en jezelf daarin ook voor een deel te verliezen. Hoe haal je jezelf dan weer op? Ooit hebben we jong geleerd hoe we omgaan met alles wat er niet is, en ook wat er wel was. En op een zelfde manier herhalen we dit patroon weer keer op keer in hoe we rouwen. In het blijven of vertrekken, in het verliezen of aangaan van je eigen verhaal. Pas wanneer alles er mag zijn, kun je voelen welke weg je te gaan hebt. Stap voor stap.

De rouw zal blijven, alleen in tijd iets minder rauw. Als je durft te kijken naar wat er is en wat er niet meer is. En beide in liefde te omarmen. Deze jonge vrouw zag het verschil tussen het verdriet, want die had ze al zoveel gehad, zei ze. En tussen betekenis geven. Wat betekent het voor mij? Het gemis van een vader naar wie ik verlangde, het verlangen naar het moederschap zonder moeder en het overlijden van mijn beide ouders? 

Door betekenis te geven komt ze ook op een andere laag in het verdriet met haar moeder, en ook dat heeft tijd nodig….

Voor mij een dappere vrouw die op weg is, haar weg….

Deze blog heb ik ter ere van haar ouders en deze dappere vrouw geschreven vanuit het hart