Wat moet ik nu toch met dat lijf?

Een interview met Allard en Sharon over lijfgericht werken en de noodzaak van bewustzijn van ons lijf in communicatie.

Wat betekent dat nou, lijfgericht werken?

Allard: Het is natuurlijk ook een gekke titel. Als we het over ons lijf hebben denken we vaak meteen aan, aan het lijf zitten, aanraken. In de kern van lijfgericht werken gaat het over het thuis leren komen in het lijf. Een kind dat opgroeit leert vanaf de geboorte het eigen lijf kennen door de zintuigen. Letterlijk door contact; opgepakt worden, aangekleed worden, geaaid worden en later als het leert lopen, door te struikelen, zich te stoten etc. Zo verkennen wij de wereld. In de jaren daarna verliezen we steeds meer het contact met ons lijf. Doordat we in onze ontwikkeling leren ons aan te passen, en door kwaliteiten te ontwikkelen die ons overeind houden maar ons ook verder bij ons lijf vandaan brengen. De oefening in het lijfgerichte is het oefenen in de kinderlijke ervaring kunnen oproepen om al je zintuigen te kunnen gebruiken.

Sharon: Wat ik bemerk is dat wanneer ik zintuigelijke indrukken oproep dit vaak kinderlijke ervaringen zijn. Zoals de geur van het krentenbrood van mijn opa in zijn keuken. En als ik aan muziek denk, komt er ook veel beeld voorbij, bv. een nummer van Madonna en dan zit ik weer even op het bankje voor de boerderij. Ik ruik de geuren nog van het gras om mij heen en de blijdschap in mijn lijf. Of aan de camping waar we altijd heen gingen waar ik mij het meest gelukkig voelde. Er komen beelden voorbij maar ook emoties van blijdschap en waardering, van er mogen zijn. De meest scherpe zintuigelijke herinneringen zijn van vroeger, daar zijn ze het sterkst aanwezig. Daar was ik nog meer in mijn lijf en ervaarde ik alles in het moment zelf. Als ik dit alles bij elkaar pak gaat het over het lijf. Het lijf is niet alleen de romp, het lijf is ook het hoofd, het hart, je ademhaling en de rest van het lijf. Maar ook intuïtie die we als kinderen zo goed kennen. Je kunt pas naar je intuïtie luisteren als je uit je hoofd en in je lijf stapt.

Hoe is het met jouw eigen lijf en hoe zet je dit in jouw begeleiding?

Allard: Ik vind het, als geen ander, lastig om naar mijn eigen lijf te luisteren. Een mooi voorbeeld is dat ik in de avond vaak niet kan accepteren dat mijn lijf rust nodig heeft terwijl ik in mijn hoofd nog van alles wil en soms ook moet. Ik wil alles eruit halen en negeer makkelijk het signaal dat mijn lijf geeft dat het genoeg is. Dus wat ik goed geleerd heb is dat ik niet naar het lijf moet luisteren omdat het alleen maar in de weg zit. En wat ik lastig vind is om de signalen van mijn lijf goed op waarde te kunnen schatten. Dus de boodschappen, voel niet, wees sterk, zitten mezelf dwars. Hoe neem je dat mee in de begeleiding? Dat zorgt voor een zeer menselijke mildheid omdat ik weet hoe lastig het is om met het lijf bezig te zijn. Omdat het lijf alle ervaringen heeft opgeslagen en zo graag buiten beeld wil blijven. Ik snap het proces maar al te goed.

Sharon: Ik heb mijn eigen lijf vaak genegeerd omdat het te spannend was. In mijn hoofd zijn was dan veiliger. Dat was mijn mechanisme om mezelf voort te bewegen en daarmee bleef ik weg bij alles wat het lijf mij wilde laten zien. Mijn lijf voelde ook niet altijd als van mezelf, ik was er niet mee verbonden. Je zou kunnen zeggen dat er geen verbonden liefde was tussen mij en mijn lijf.  

Jaren later brak er een tijd aan van een grote kinderwens en kon ik niet meer om mijn lijf heen. Toen het zwanger worden niet zomaar lukte en zelfs meerdere malen misliep was ik teleurgesteld in mijn lijf. Vanuit mijn onvermogen, boosheid en verdriet, waar ik niet mee wist om te gaan. Toen ik leerde dat emoties ook in mijn lijf zitten begreep ik dat de sleutel tot vrijheid lag in het kunnen blijven bij die emoties, blijven bij alles wat zich aandient. Blijdschap en verdriet. Licht en zwaar. Door daarbij te kunnen blijven leerde ik weer te voelen en kon ik mijn hart openen. Ik vertrok naar India voor een intensief programma wat ging over het lijf en over het hier en nu. Zonder afleidingen van alledag mocht ik weer vertoeven in mijn lijf en vond ik mijzelf nog meer terug. En oprecht was dat een prachtig thuiskomen in het weer volledig mogen zijn.

Hoe mooi het ook klinkt en vaak ook voelt, het blijft hard werken omdat mijn eerste beweging vaak naar mijn hoofd is. Weg van wat ik spannend vind. Bewust en onbewust. Dus ik begrijp hoe moeilijk het is om terug naar je lijf te komen, want je komt terug naar alles wat er ooit was. En alles waar je ooit bij vandaan bleef. Het is een opgave om in dat woelige landschap thuis te kunnen komen en je thuis te voelen.

Waarom vinden we aanraken spannend?

Sharon: Aanraken gaat over veiligheid, ben ik veilig wanneer jij dichtbij komt. Voor begeleiders is het van enorm belang eerst toestemming te vragen omdat je niet weet wat het lijf heeft opgeslagen aan ervaringen. Toestemming vragen en aanraken van handen en armen is daarbij de eerste stap.

Allard: Voor mij gaat dat over hoe ik het ooit geleerd heb. Namelijk dat je wat afstand houdt tot elkaar. Bij ons thuis, vroeger, werd er niet zoveel geknuffeld of aangeraakt. Dus dat heb ik ook echt moeten leren.

Wat levert aanraking op?

Sharon: Toch raken we aan. Wanneer we de huid aanraken raken we ook het hart aan. Als mensen zijn we op zoek naar verbinding. Als je al je zintuigen inzet verdiep je ook het contact. Lijfelijk contact laat deze fysieke verbinding voelen. De vraag is of iemand het kan ontvangen. En dat gaat over hoe je het ooit hebt geleerd toen je nog heel klein was. Een hele belangrijke factor hierin is hoe je moeder je heeft aangeraakt in de wieg. Hoe de eerste aanraking met je huid was. En toen je om deze aanraking vroeg door te huilen of er een reactie kwam. En natuurlijk ook latere ervaringen slaat het lijf op. En als je goed kijkt laat het lijf direct zijn levensverhaal zien. Dat levert het op!

Wat levert het je op als je je lijf kan inzetten?

Sharon: Voor mij is het lijf eerlijker dan het hoofd. In mijn hoofd heb ik een brei aan oude boodschappen, overtuigingen en verhalen zitten. Maar het lijf laat direct van zich horen. Op allerlei mogelijke manieren. Soms een kleine beweging, soms wat groter. In het verstokken, verstijven of vrij zijn. In het kleiner en groter maken en in voorwaarts of achterwaarts gaan. Het geeft inzicht in hoe ik werkelijk in de wedstrijd sta. Daarnaar durven luisteren is luisteren naar wat ik werkelijk nodig heb. Door naar heel je lijf te luisteren, dus niet alleen je hoofd, luister je naar de wetenschap wat je als mens in je hebt. Dat is heel waardevol en als begeleider essentieel om je cliënt te kunnen begeleiden. We zijn nu eenmaal een geheel. Daarnaast is voor iedereen de ingang tot groei en ontwikkeling anders. De een heeft als ingang woorden, de ander de ervaring in het lijf. Soms is dat in een oefening, soms raak je iemand aan en een andere keer doe je niets dan naar het lijf kijken en werkelijk de levenshouding te zien van de ander. Lijfgericht werken gaat over zien en voelen wat het lijf te vertellen heeft. Over het werken met ademhaling om het lijf te ontspannen of aan te spannen. Op die manier sluit je aan bij wat de ander nodig heeft. In mijn ervaring wordt de ervaring met je cliënt dan ook heel anders. Je durft elkaar op een dieper niveau aan te kijken en aan te raken. Jij als begeleider raakt niet alleen aan maar wordt ook aangeraakt in het contact. Dat is een ervaring van de ziel.

Allard: Enorm veel! Rust, balans, effectiviteit, doelgericht zijn, leiderschap, zo kan ik nog wel even doorgaan. De bron van groei en ontwikkeling, de bron van kennis zit in ons lijf verankerd. In ons DNA, in al onze vezels, ligt alle kennis, en ervaring, opgeslagen. De kunst en kunde is om deze kennis naar boven te halen, inzichtelijk te maken en vanuit die kennis te leven. In ons lijf ligt onze bestemming opgeslagen. Zodra we in contact zijn met ons lijf ontvouwt zich die bestemming. Dat is niet een weten maar een lotsbestemming. Luisteren naar het lijf is luisteren naar je lotsbestemming en aansluiten bij de weg die jou gekozen heeft.