Wil jij mij helpen?

Hij is eind vijftig. Een timide grijzende man die al flink wat jaren mee draait in de organisatie. Hij gaat tegenover mij zitten en kijkt rustig de ruimte rond. Ik zie hem vandaag voor de derde keer. Hij wil steviger overkomen, daarom is hij bij mij. Ik vraag hoe het met hem gaat. Hij vertelt over de afgelopen week en over de situaties waarin hij meer tegengas had willen geven. Hij vertelt een prachtig verhaal over een situatie in de privésfeer. Voor in de slaapkamer had hij een zwarte kast besteld en er werd een witte bezorgd. Hij vertelt hoe lastig hij het vindt om de leverancier daarop aan te spreken en hoe hij zich in alle bochten wringt om zijn vrouw ervan te overtuigen dat wit ook prima past in de slaapkamer. Een prachtig voorbeeld van zijn zoeken naar hoe je stevig moet zijn.

Ik vraag hoe het op zijn werk gaat. Hij vertelt verder. Ik luister en merk dat ik niet luister. Meestal benoem ik zo’n situatie. Niet luisteren betekent dat ik niet meer in contact ben en dat is interessant om te onderzoeken hoe dat komt. Ik laat hem doorpraten en vind het lastig om het nu met hem bespreekbaar te maken. Terwijl hij vertelt over een vergadering met collega’s bedenk ik dat ik hem aan het sparen ben. Ik durf niet recht voor zijn raap te zijn. Deze zachtaardige man vraagt om stevigheid en ik kan het hem niet geven. Ik ben bang om hem te raken merk ik.

Ineens komt het beeld bij me omhoog van hoe wij vroeger thuis aan de eettafel zaten. Een druk gezin met vier kinderen en mijn vader die na een lange dag hard werken thuiskwam. De spanning van zijn werk, die hij niet kwijt kon, dicht onder zijn huid. Hij probeerde niet te verraden hoe hij zich voelde en ergens op een avond, als we te druk of te wild waren aan tafel schoot hij ineens uit zijn slof. Ik schrok me elke keer rot elke en om de uitvallen voor te zijn, ben ik mijn vader minder gaan belasten; niet te veel van hem vragen als hij moe was en ik ben vooral heel scherp gaan observeren om de uitvallen voor te kunnen zijn. Zo doen kinderen dat.  Als ik hem dat vertel zegt hij, ‘Dat herken ik wel’. Zijn vader had 3 banen en was altijd aan het werk en ook zijn vader kon ineens uitvallen.  “We hebben allebei geleerd om op ons hoede te zijn” zeg ik hem. Hij wordt er stil van. ‘Klopt het’, vraag ik hem ‘dat je als klein jongetje zo goed zag dat je vader het zwaar had dat je hem niet wilde belasten?’. Hij knikte. ‘Ik doe hetzelfde met jou nu’ zeg ik. Dat raakt hem. ‘Zo heb ik dat geleerd en zo heb jij dat geleerd’, zeg ik tegen hem, ‘je voelt zo goed aan wat er speelt bij de ander en bent zo op je hoede door die ervaring dat het nogal wat gevraagd is om steviger te zijn.’ Weer knikt hij. We zijn stil en ik zie hoe hij alle informatie verwerkt.

‘Heb je je vader wel eens om hulp gevraagd?’, vraag ik hem. Hij reageert meteen, ‘Nooit’ zegt hij en hij schrikt van zijn directe reactie. ‘Kinderen mogen hun ouders belasten. Dat moet je leren’, zeg ik hem. ‘En in jouw geval betekent dat hulp vragen’. ‘Hoe zou je dat doen in dat prachtige voorbeeld met de verkeerde kleur kast? Hoe kan je stevig zijn en ook dicht bij jezelf blijven?’ Hij kan me geen antwoord geven. ‘Als je de winkel zou bellen en zou zeggen; Ik heb een probleem, kun je me helpen? Hoe klinkt dat?’ Er komt een glimlach op zijn gezicht. ‘Ja’, zegt hij,  ‘dat zou ik wel kunnen, ja’. Ik zie dat deze versie van steviger overkomen hem goed past. Stevig als in, verbaal sterk, is bijna een onmogelijke opgave en een optie die zelden duurzaam is. Hulp vragen is veel makkelijker te doen en levert oneindig veel meer op.

Kinderen mogen hun ouders belasten. Dat is een wet. En omdat we als kinderen altijd alles op onszelf betrekken gaan we vaak onszelf belasten om onze ouders te ontlasten. We zien hoe zwaar de ouder het heeft en proberen in alle kinderlijke wijsheid het de ouder makkelijk te maken. De ouder helpen betekent ook voldoen aan wat er nodig is voor de grootste kans op liefde en aandacht. Zo doen kinderen dat. Wat we moeten leren is de ouder (meer) te belasten. En om hulp te vragen. Dat is autonomie.